موارد معافیت از مسئولیت غیرمرتبط با اجرای تعهدات؛ در حقوق ایران و کنوانسیون روتردام

حمل‌ونقل یکی از ارکان عمده تجارت است و بدون پیشرفت‌هایی که در امر حمل ونقل پیدا شده، توسعه تجارت غیرممکن بوده است. در این میان، بررسی مسئولیت متصدی حمل و نقل به عنوان یکی از ارکان اصلی قرارداد حمل ونقل ضروری به نظر می‌رسد. طبق اصول و قواعد کلی حقوق دریایی و تجارت ایران، متصدی حمل‌و‌نقل کالا مسئول جبران خسارات وارده بر محموله، یا تأخیر در تحویل و یا معیوب شدن آن می‌باشد. به عبارتی در حالت کلی و به طور غالب، متصدی حمل‌و‌نقل مسئول خسارات وارده بر کالاست، یعنی دیگر زیان دیده ملزم به اثبات تقصیر متصدی حمل‌و‌نقل نیست و صرف اینکه خسارتی به محموله وارد آید، متصدی مسئول می‌باشد. اگرچه قاعده کلی در مورد مسئولیت متصدی حمل‌و‌نقل فرض تقصیر است و او را مسئول می‌داند، ولی در برخی موارد با وجود خسارت بر محموله، استثنائاً متصدی حمل‌و‌نقل مسئول خسارت نیست. با این اوصاف این مسأله قابل طرح است که، موارد معافیت از مسئولیت غیرمرتبط با اجرای تعهدات کدام است و در چه صورت متصدی حمل‌و ‌نقل از مسئولیت مبری است؟ به موجب این تحقیق که به روش توصیفی-تحلیلی و نیز با رویکرد تطبیقی به کنوانسیون روتردام انجام گرفته این نتیجه قابل بیان است که؛ مستثنیات مسئولیت متصدی حمل‌و‌نقل شامل موارد مربوط به تعهدات و موارد غیر مرتبط با تعهدات می‌باشد. تقصیر فرستنده کالا و نیز حوادث طبیعی(فورس ماژور)، متصدی حمل و نقل را از مسئولیت مبرا می‌کند.